Το τσουρέκι είναι ένα από τα πιο αγαπημένα γλυκά ψωμιά της ελληνικής παράδοσης. Το αγαπάνε μικροί και μεγάλοι και είναι κλασικό δώρο για παιδιά τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Τι ξέρετε όμως για το τσουρέκι και την προέλευσή του; Και ποια είναι τα μυστικά για πετυχημένο τσουρέκι; Σε αυτό το άρθρο, προσπαθούμε να δώσουμε απαντήσεις!
Κατ’αρχάς πρέπει να παραδεχτούμε ότι η λέξη τσουρέκι δεν είναι ελληνική, μια και προέρχεται μάλλον από την τουρκική λέξη çörek, που στα τουρκική γλώσσα σημαίνει χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη ζύμη με μαγιά. Μάλιστα, αν το ψάξετε λίγο θα διαπιστώσετε ότι συνταγές για τσουρέκι, παρόμοιες με το δικό μας τσουρέκι, έχουν και στην Τουρκία αλλά και σε άλλες χώρες των Βαλκανίων. Στην Ρουμανία το λένε cozonac, στην Βουλγαρία βρίσκουμε κάτι αντίστοιχο με το όνομα kozunak ενώ στην Αρμενία λέγεται chorek και στο Αζερμπαϊτζάν çörək. Όλα αυτά φαίνονται να προέρχονται από την ίδια ρίζα και όλα αναφέρονται μάλλον σε γλυκό ψωμί.
Αφού λύσαμε κάπως το θέμα της προέλευσης της λέξης «τσουρέκι», ας έρθουμε στην ίδια τη συνταγή. Εδώ στην Ελλάδα το τσουρέκι ήταν πάντα ένα γλυκό ψωμί, παραδοσιακά συνυφασμένο κυρίως με το Πάσχα. Παλιότερα όμως αυτό το αγαπημένο, γλυκό ψωμί είχε μια άλλη ονομασία, το λέγανε λαμπρόψωμο ή λαμπροκουλούρα. Φαίνεται πως στην Τουρκοκρατία «δανειστήκαμε» το τουρκικό çörek, και το εξελληνίσαμε ως τσουρέκι μια και καλή.
Πως φτιάχνουμε το τσουρέκι
Συνήθως το τσουρέκι έχει σχήμα πλεξούδας, αν και θα το βρούμε και ως κουλούρα ή μπάλα. Τα βασικά υλικά του τσουρεκιού είναι σκληρό αλεύρι (τώρα το λένε αλεύρι για τσουρέκι), νωπή μαγιά, καλό βούτυρο και ζάχαρη στα οποία προσθέτουμε διάφορα αρωματικά υλικά.
Στις περισσότερες κλασικές συνταγές για τσουρέκι τα αρωματικά είναι κυρίως η μαστίχα και το μαχλέπι. Σε άλλες συνταγές προτιμούν το κάρδαμο ή και τη βανίλια, ενώ συχνά βλέπουμε να προστίθεται και λίγο κονιάκ και ξύσμα πορτοκαλιού. Εκτός από αυτά, οι περισσότερες συνταγές ζητάνε και αυγά: συνήθως 2-3 για τη ζύμη και 1 για την επάλειψη.
Τα μυστικά του τσουρεκιού
Σε όλες τις συνταγές για τσουρέκια θα δείτε ότι το βασικά κόλπα είναι το ζύμωμα και η «ξεκούραση». Τα υλικά ανακατεύονται όλα μαζί σε ένα μεγάλο σκεύος (μπωλ ή κατσαρόλα). Όμως η ζύμη του τσουρεκιού δεν θέλει εξαντλητικό ζύμωμα αλλά τόσο ζύμωμα όσο χρειάζεται μέχρι να μην κολλάει πια στα χέρια και στα τοιχώματα του σκεύους. Δηλαδή το μυστικό για αφράτο τσουρέκι είναι να μην το παρακάνουμε στο ζύμωμα! Το δεύτερο μυστικό είναι ότι η ζύμη πρέπει να μείνει 1-2 ώρες σκεπασμένη για να φουσκώσει.
Μπορείτε να δοκιμάσετε το εξής:
Λιώστε σε χαμηλή θερμοκρασία το βούτυρο με το γάλα, μαζί με τη ζάχαρη, το μαχλέπι και τη μαστίχα.
Αφήστε το μείγμα λίγο να κρυώσει ώστε η θερμοκρασία να είναι κάτω από 50 βαθμούς και προσθέστε την μαγιά, ανακατεύοντας καλά μέχρι να διαλυθεί.
Τώρα, κοσκινίστε το αλεύρι στον κάδο του μίξερ και προσθέστε το μείγμα της μαγιάς που φτιάξατε προηγουμένως. Ζυμώστε για μερικά λεπτά μέχρι να δείτε ότι η ζύμη δεν κολλάει πια στα τοιχώματα.
Αφήστε τη ζύμη για κάμποση ώρα μέσα στο σκεύος και θα δείτε ότι θα φουσκώσει. Στις 2-3 ώρες θα έχει διπλασιαστεί σχεδόν.
Τέλος, πάρτε κομμάτι της ζύμης, πλάστε ρολά και κάντε πλεξούδες για το κλασικό τσουρέκι. Εναλλακτικά, μπορείτε να κάνετε στρογγυλό τσουρέκι, βάζοντας τη ζύμη σε ταψί και χαράσσοντας την επιφάνεια με ένα μαχαίρι.
Σε κάθε περίπτωση, πριν το ψήσιμο, πάρτε ένα πινέλο μαγειρικής και βάψτε με κρόκο αυγού την επιφάνεια του τσουρεκιού. Ο κρόκος είναι που δίνει το βαθύ χρώμα που όλοι λατρεύουμε.
Την επιφάνεια του τσουρεκιού μπορούμε να την διακοσμήσουμε με ό,τι θέλουμε. Παραδοσιακά μπαίνει αμύγδαλο. Κάποιοι άλλοι βάζουν ζάχαρη και φυσικά μπορείτε να πειραματιστείτε με λιωμένη σοκολάτα...
