Από που πήραν το όνομα τους τα μελομακάρονα και γιατί τα τρώμε τα Χριστούγεννα;

μελομακάρονα, ιστορία μελομακάρονου, Γιατί τρώμε μελομακάρονα τα Χριστούγεννα, ρίζες του μελομακάρονου, μακαρωνία, μακαρία, μακαρίτης, μέλι, μακαρόνι, maccarone, ψυχόπιτα, καρύδια, Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, γονιμότητα, δημιουργία, λαϊκή παράδοση, βυζαντινή λέξη, έθιμα, χριστουγεννιάτικα γλυκά

Τα μελομακάρονα είναι παραδοσιακό γλυκό των Χριστουγέννων. Αναρωτιέστε από που προέρχεται τ’ όνομα τους και γιατί φτιάχνουμε μελομακάρονα μόνο κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων γιορτών; Εδώ θα δούμε όλη την ιστορία, κι όσο απίστευτο κι αν ακούγεται το όνομα έχει σχέση με το φαγητό που έτρωγαν παλιά μετά από κηδείες!

Για να δούμε από που προέκυψε αυτή η παράδοση, πρέπει να αναλύσουμε τη λέξη «μελο-μακάρονα». Το πρώτο συνθετικό της λέξης όπως ξέρουμε όλοι είναι το μέλι. Το δεύτερο όμως; Μελο-μακάρονο δηλαδή Μέλι + Μακαρόνι.

Πολλοί θα βιαστούν να πουν ότι τα μελομακάρονα δεν έχουν καμία σχέση με τα μακαρόνια, όμως η πραγματικότητα είναι ότι και οι δύο λέξεις έχουν κοινή ρίζα! Σύμφωνα με τις περισσότερες εξηγήσεις, τα μελομακάρονα όπως επίσης και το «ιταλικό» μακαρόνι αλλά και τα υπέροχα μακαρόν, τα πασίγνωστα γαλλικά αμυγδαλωτά, έχουν ετυμολογικά την ίδια αρχαιοελληνική προέλευση!

Κατ’αρχάς η λέξη «μακαρόνι» προέρχεται από τη μεσαιωνική ή βυζαντινή λέξη «μακαρωνία». Τι ήταν αυτή η μακαρωνία; Στη κυριολεξία σήμαινε «νεκρώσιμο δείπνο»! Κι αυτό γιατί ήταν ένα ειδικό δείπνο με βάση τα ζυμαρικά, που ετοίμαζαν μετά τις κηδείες όπου... μακάριζαν το νεκρό. Την ίδια λέξη λέξη «δανείστηκαν» οι Λατίνοι και αργότερα οι Ιταλοί για να περιγράψουν αυτό το μακάβριο δείπνο από ζυμαρικά, ως “maccarone”, που τελικά κατέληξε να σημαίνει το σημερινό σπαγγέτι.

Με τη σειρά της, όμως, η μεσαιωνική «μακαρωνία» έχει αρχαιοελληνική προέλευση, καθώς προέρχεται από την λέξη «μακαρία» που σήμαινε το νεκρόδειπνο των αρχαίων Ελλήνων και την αντίστοιχη ψυχόπιτα, δηλαδή ένα κομμάτι ψωμιού ή πίτας, στο σχήμα και το μέγεθος του σύγχρονου μελομακάρονου, το οποίο το προσέφεραν οι συγγενείς του νεκρού μετά την κηδεία. Αυτουνού δηλαδή, που σήμερα ονομάζουμε «μακαρίτη»! Δηλαδή και τα μελομακάρονα και τα μακαρόνια έχουν κοινή ρίζα με τον «μακαρίτη», αλλά και τις λέξεις «μακάρι» και «μακάριος» που χρησιμοποιούμε πολύ συχνά σήμερα. Γιατί όλα αυτά προέρχονται από την αρχαιοελληνική «μακαρία», αυτόν τον άρτο στη μνήμη του νεκρού!

Δεν ξέρουμε πότε ακριβώς η μακαρία περιλούστηκε με σιρόπι μελιού για να γίνει το σημερινό μελομακάρονο. Ίσως να υπήρχε πάντα ως συνοδευτικό αλλά να μην αναφερόταν.... Σε κάποια χρονική στιγμή πάντως άρχισε να προσφέρεται μαζί με μέλι και καρύδια και καθιερώθηκε ως το κατ’ εξοχήν χριστουγεννιάτικο γλυκό της Ελλάδας. Γιατί; Διότι τα καρύδια και το μέλι θεωρούνταν από την αρχαιότητα σύμβολα ευζωίας, δημιουργίας και γονιμότητας, ό,τι πρέπει δηλαδή για τέτοια γιορτή καθώς αυτά ακριβώς επιθυμούμε όλοι να μας φέρει κάθε νέο έτος, σωστά; Γι’ αυτόν το λόγο, λοιπόν, ετοιμάζουμε μελομακάρονα και τα τρώμε μόνο τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Τέλος, πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτή η αλλαγή της μακαρίας σε μελομακάρονο έγινε στα βυζαντινά χρόνια, καθώς ήταν τελικά οι Μικρασιάτες Έλληνες που καθιέρωσαν τα μελομακάρονα ως χριστουγεννιάτικο γλυκό αρχικά με το όνομα «φοινίκια».

Είδατε ιστορία που έχουν τα μελομακάρονα; Τώρα μπορείτε να την πείτε στους φίλους σας, ξεκινώντας κάπως έτσι: “Ξέρετε τι κοινό έχουν τα μελομακάρονα, τα μακαρόνια και ο μακαρίτης»;