Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη: Από που προέρχεται το όνομα και τι συμβολίζει το έθιμο

Η Τσικνοπέμπτη ή «Τσικνοπέφτη» είναι ένα κλασικό ελληνικό έθιμο, σπονδή στα ψητά κρέατα κάθε είδους. Είναι ημέρα κρεατοφαγίας και γλεντιού για τους περισσότερους Έλληνες, και όπου πας θα δεις ανθρώπους να τρώνε κρέας και να γλεντάνε. Από που όμως προέρχεται και γιατί την ονομάζουμε έτσι;

Όπως είναι γνωστό, η Τσικνοπέμπτη είναι η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής), δηλαδή έρχεται πάντα 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Την Τσικνοπέμπτη ξεκινούν πάντα και οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με την Κυριακή της Αποκριάς και τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα.

Τη λέμε έτσι, γιατί παλιά την ημέρα εκείνη όλα τα σπίτια έψηναν κρέας ή έλιωναν το λίπος από τα χοιρινά και η τσίκνα ήταν διάχυτη παντού. Από αυτή την τσίκνα, λοιπόν, πήρε και το όνομά της αυτή η Πέμπτη που λέγεται Τσικνοπέμπτη. Σε παλαιότερες εποχές, η «Τσικνοπέφτη» ήταν η ημέρα που ετοίμαζαν  το «παστό». Έβραζαν δηλαδή το λίπος με λίγο νερό και το ράντιζαν ταυτόχρονα (με νερό), πριν το σουρώσουν. Μια εβδομάδα πριν από την Τσικνοπέμπτη, ξεκινούσε η διαδικασία της σφαγής των γουρουνιών, τα λεγόμενα «χοιροσφάγια».

Γιατί επιλέχτηκε η Πέμπτη ως ημέρα κρεατοφαγίας; Μάλλον γιατί... βόλευε, αφού παραδοσιακά οι ημέρες νηστείας των Ελληνορθόδοξων είναι η Τετάρτη και η Παρασκευή.

Πάντως στις μέρες μας, την Τσικνοπέμπτη δεν καταναλώνουμε μόνο χοιρινό μια και κάθε είδους κρέατος μας κάνει! Βασικό κομμάτι κάθε τραπεζιού είναι βέβαια τα χοιρινά σουβλάκια, οι μπριζόλες και τα λουκάνικα.

Από πού προέρχεται το έθιμο και τι συμβολίζει

Το έθιμο της Τσικνοπέμπτης χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την ακριβή προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού. Το φαγοπότι και το γλέντι πιθανότατα συμβολίζουν ή αναφέρονται στην ευφορία της γης.

Ανάλογες γιορτές με κρεατοφαγία υπάρχουν και στο εξωτερικό. Για παράδειγμα, στη Γερμανία υπάρχει η Schmutziger Donnerstag, που σημαίνει "Λιπαρή Πέμπτη" ενώ στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ υπάρχει το Mardi Gras, που σημαίνει "Λιπαρή Τρίτη". Και αυτές οι γιορτές συνήθως συνδυάζονται με καρναβαλικές εκδηλώσεις.

Η Τσικνοπέμπτη σε διάφορα μέρη της Ελλάδας

Στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια ή αλλιώς Κουτσομπολιά ή Πέτε Γόλια. Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό. Η πετεγολέτσα πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία “Κουκουνάρα”, της πόλης τής Κέρκυρας.

Στην Πάτρα έχουμε το έθιμο της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα η Κουλουρού πιστεύει λανθασμένα πως ο Ναύαρχος Ουίλσον είναι τρελά ερωτευμένος μαζί της και πως έρχεται να την παντρευτεί. Γι’ αυτό ντύνεται νύφη και με τη συνοδεία των Πατρινών πηγαίνει να προϋπαντήσει τον καλό της στο λιμάνι. Γύρω της οι Πατρινοί διασκεδάζουν με τα καμώματά της.

Στις Σέρρες ανάβονται μεγάλες φωτιές στις αλάνες, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους. Στο τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα «προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.

Στην Κομοτηνή καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή. Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα φαγώσιμα. Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά σχετίζονται με την παροιμία πως ο «έρωτας περνάει από το στομάχι».

Στο Ηράκλειο της Κρήτης, μικροί και μεγάλοι περιδιαβαίνουν μεταμφιεσμένοι στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας.

Δείτε συνταγές για να το τσικνίσετε!

Στο supersyntages.gr θα βρείτε δεκάδες συνταγές με ψητά κρέατα, χοιρινά, αρνίσια και μοσχαρίσια, για να το τσικνίσετε δεόντως. Ενδεικτικά δείτε τις παρακάτω συνταγές:

Οι νέες συνταγές μας